Arweinydd y brifysgol yn galw am chwyldroi system ariannu prifysgolion, wrth iddi ymadael â’i swydd

Ddydd Llun 22 Mai, traddododd cyfarwyddwr y Brifysgol Agored (OU) yng Nghymru, Louise Casella, brif araith mewn digwyddiad arbennig i drafod dyfodol addysg uwch yng Nghymru.

Trefnwyd Dinesydd:Myfyriwr –darparu addysg drydyddol ar gyfer anghenion Cymru'r dyfodol gan y Brifysgol Agored yng Nghymru i drafod agenda ‘myfyrwyr fel dinasyddion’ Llywodraeth Cymru a sut y gellid ail-ddychmygu’r sector prifysgolion ar gyfer y blynyddoedd i ddod.

Yn yr araith, rhybuddiodd Louise Casella yn erbyn peryglon mesur gwerth prifysgolion ar sail canlyniadau economaidd i fyfyrwyr yn unig. Dywedodd y dylid rhoi llawer mwy o sylw i fuddion cymdeithasol addysg, a galwodd ar y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil (CTER) arfaethedig i newid yn sylweddol sut y caiff prifysgolion yng Nghymru eu hariannu.

Yn ymuno â hi roedd y Gweinidog dros Addysg a’r Gymraeg, Jeremy Miles AS, a nododd mwy o fanylion am agenda ‘myfyrwyr fel dinasyddion’ Llywodraeth Cymru.

Yn ystod ei araith, amlinellodd y Gweinidog mai addysg yw’r polisi addysg a chyfiawnder cymdeithasol gorau, ac esboniodd sut mae creu’r Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil, sydd â dyletswydd statudol i hybu dysgu gydol oes, yn weithred sy’n tarfu ar y gyfundrefn bresennol.

Cadarnhaodd y Gweinidog hefyd fod gwaith ar gychwyn i archwilio sut mae modd galluogi myfyrwyr i fenthyg mwy er mwyn cyllido astudiaethau rhan-amser.

Wrth siarad yn ystod y digwyddiad, dywedodd Louise Casella, Cyfarwyddwr y Brifysgol Agored yng Nghymru:

“Os system sy’n cefnogi cymunedau ac sy’n cynhyrchu dysgwyr sy’n cyfrannu at gymdeithas yw ein gweledigaeth ni ar gyfer addysg uwch, y cwestiwn sydd angen ei ateb ar fyrder yw: sut dylid strwythuro’r system honno fel bod pobl yn gallu mynd a dod, rhoi a chymryd, gydol eu holl fywydau, mewn ffordd sy’n gweithio iddyn nhw?

“Yr ateb yw system gyllido llawer mwy hyblyg, llawer mwy ymatebol, a llawer mwy ymaddasol.

“Un lle nad oes unrhyw un fodd neu ffordd o gyflenwi addysg ar ei cholled.

“Un sy’n cynnig uniondeb yn hytrach na diffyg uniondeb, ac sy’n caniatáu sefydliadau i gydweithio i ddarparu’r math o gyfleoedd dysgu y mae myfyrwyr a dinasyddion fel ei gilydd yn eu dymuno’n arw.

"Ac un sydd yn ein hannog ni i feddwl yn radical am yr hyn rydym yn ei gynnig.”

Rhwng y ddwy araith, bu panel o arbenigwyr addysg, dan gadeiryddiaeth y cyn-Aelod Cynulliad Nerys Evans, yn ateb cwestiynau gan y gynulleidfa. Roeddent yn cynnwys:

• Louise Casella, cyfarwyddwr y Brifysgol Agored yng Nghymru
• David Kernohan, dirprwy olygydd WonkHE
• David Hagendyk, prif weithredwr ColegauCymru
• Ceri Doyle, prif weithredwr Cartrefi Dinas Casnewydd

Hon oedd araith gyhoeddus olaf Louise Casella fel cyfarwyddwr y Brifysgol Agored yng Nghymru, yn dilyn ei chyhoeddiad yn gynharach yn y flwyddyn y bydd yn ymddeol ym mis Mehefin.

Yn ystod ei sylwadau yntau, talodd y Gweinidog deyrnged i arweinyddiaeth Mrs Casella y Brifysgol Agored yng Nghymru yn ystod y pum mlynedd diwethaf, a’r cyfraniadau y mae wedi eu gwneud i fywyd cyhoeddus Cymru ar hyd ei gyrfa.